به خدا گوگول شنل نپوشیده ، پالتو تنش است .

احتمالا بارها این جمله داستایفسکی مرحوم به گوشتان خورده که
 : ما همه از زیر شنل گوگول بیرون آمدیم .
جمله واقعا معروفی است . شاید یکی از معروف ترین جملات عالم ادبیات . خب ...اگر شما ایرانی باشید و پدر و مادری ایرانی داشته باشید قاعدتا آدمی را توی ذهنتان تصویر می کنید که شنلی ( یک چیزی مثل همان شنل زوروی خودمان ) پوشیده و بقیه نویسنده ها از زیر این پارچه آویزان بر دوشش یکی یکی بیرون می آیند . گفتم ایرانی چونکه کلمه شنل در فرهنگ وزبان ایرانی معنی مشخص و خاصی دارد . در فرهنگ ایرانی شنل یعنی : پوشاک گشاد بی آستین که بر روی لباس به دوش می اندازند ( ماخوذ از روسی ) .
شنل کلمه ای است که از زبان روسی وارد فرهنگ ما شده و برای خودش کارکرد مشخصی پیدا کرده . ولی اگر شما هم داستان شنل نیکلای گوگول را خوانده باشید شک برتان می دارد که  این شنل چه ربطی به  چیزی دارد که گوگول در داستانش به آن اشاره می کند ؟ آکاکی آکاکیویچ بیچاره این همه جان می کند تا دست آخر یک پوشاک گشاد بی آستین بخرد و بیندازد روی دوشش؟ یک چیزی مثل این مثلا :


من که فکر می کنم بدجوری سردش بشود . اصلا چیز بدرد بخور و گرمی نیست . شک آدم وقتی بیشتر می شود که می بیند تمامی مترجمین انگلیسی این داستان آن را به نام The Overcoat ترجمه کرده اند . خب ... Overcoat هم یعنی پالتو . یا به روایت فرهنگ لغت Longman می شود گفت : 
Overcoat : a long, thick, warm coat worn over other clothes in coldweather
آیا ما در فارسی به همچین چیزی شنل می گوییم؟ حالا اگر این مترجمین انگلیسی زبان می خواستند این داستان را به اسم همان شنل ما ترجمه کنند باید می گذاشتندCape و یا Cloak.

Cape :a long loose piece of clothing without SLEEVEs, that fastens around your neck and hangs from your shoulders
Cloak:a warm piece of clothing like a coat that hangs loosely from your shoulders and does not have SLEEVEs, worn mainly in past times
( به نقل از Longman)
 همان طور که می شود دید مترجمین انگلیسی کلمات Cape  و یا Cloak  را به عنوان معادل شنل روسی (Шинель= Shenel)انتخاب نکرده اند در حالی که این دوکلمه به معنی شنل در فرهنگ ما هستند و نه کلمه Overcoat .
 کمی که فکر کنیم می بینیم که پالتو خیلی بیشتر به درد آکاکی بیچاره می خورد تا یک شنل سرد و زمهریر . خب قدم بعدی این است که ببینیم خود روسها در این باره چه می گویند . هرچه باشد اسم روسی این داستان همان شنل Шинель است و مترجمان ما به خیال اینکه این دو کلمه یکسان در دو فرهنگ متفاوت کارکردی مشابه دارند در ترجمه فارسی هم بدون هیچ تغییری همان شنل را باقی گذاشته اند .

فرهنگ تفسیری زبان روسی اوژگف و شِوِدووا در این باره می گوید :

Шинель:1.форменное пальто со складкой на спине и хлястиком.Офицерская ш
Ш. железнодорожника. Серые шинели (перен.:о        ( солдатах; устар
۲- В России во 2-й половине 19 в.: мужско пальто свободного покроя с меховым воротником и пелериной.
"Источник: "ТОЛКОВЫЙ СЛОВАРЬ РУССКОГО ЯЗЫКА
С.И.Ожегов и Н. Ю.Шведова
خب این حروف خرچنگ قورباغه درزبان فارسی همچین چیزی می شوند :
شنل: 1- پالتویی رسمی با چین هایی در قسمت پشت. پالتوی افسر – پالتوی کارگر راه آهن – پالتوهای خاکستری (معنای مجازی: در مورد سربازان؛ منسوخ) 2- در روسیه در نیمه دوم قرن 19 : پالتوی مردانه گشاد با یقه پوستی و نیم تنه ای بر روی دوش تا کمر .
همان طور که می بینیم کارکرد این کلمه در زبان فارسی با نوع کارکرد  آن در زبان  روسی تفاوتهایی دارد. شنل زبان فارسی در زبان روسی می شود :
Плащ
یعنی روسها برای اشاره به  لباسی که در زبان فارسی به آن شنل گفته می شود ( یک چیزی مثل همان عکس بالا) از کلمه
 Плащ
استفاده می کنند  و نه کلمه ای که گوگول برای اسم داستانش انتخاب کرده یعنی : 
Шинель 
درست است که این کلمه ،شنل زبان روسی است ولی شنل روسی با تصویری که ما ایرانی ها از شنل در ذهن داریم متفاوت است . این کلمه در این زبان به معنی همان پالتو است و نه فقط یک چیز بی آستین که روی دوش می اندازند .
واقعا نمی دانم که در طی این همه سال چرا کسی به فکر درست کردن ترجمه این کلمه نیفتاده . هنوز هم هر کسی که چیزی از گوگول تر جمه می کند ( و یا چیزی را ترجمه می کند که به گوگول ربط دارد ) اسم این داستان را بی هیچ تغییری همان شنل می گذارد . ( به عنوان مثال در رمان همنام جامپا لیری که مرتب به شنل ارجاع داده می شود ) . ولی دوستان مترجم عزیز شنل روسها با شنل ما فرق دارد . بگذارید از این به بعد این کلمه را مثل انگلیسی ها پالتو بنامیم . بگذاریم آکاکی بیچاره کمی گرمش شود . بگذارید هر وقتی آن جمله معروف داستایفسکی را نقل می کنیم بگوییم : همه ما از زیر پالتو گوگول بیرون آمدیم . بعد هم نگاهی به عکس زیر بیندازیم و مطمئن شویم که آکاکی شنل نپوشیده ، پالتو تنش است .