البته فکر نکنید که مترجمین ایرانی تنها مترجمینی هستند که به این داستان شنل گفته اند . در بین مترجمین انگلیسی این داستان هم اختلاف نظر وجود دارد . نکته جالب اینجاست که در بعضی از ترجمه های انگلیسی این داستان هر چه هست شنل است و از سر تا ته آنها حتی یک دست پالتو هم پیدا نمی شود . تر جمه هایی مثل این دو ترجمه که لینکشان در زیر است :
1- http://etext.library.adelaide.edu.au/g/gogol/nikolai/g61cl
2- http://www.readbookonline.net/readOnLine/1047
و البته ترجمه هایی هم هستند که تویشان هیچ شنلی نیست و پالتویی بزرگ و گشاد رویشان پهن شده . ترجمه هایی مثل این دو ترجمه :
1 - http://www.geocities.com/short_stories_page/gogolovercoat.html
2- http://www.bibliomania.com/0/5/140/355/18278/1/frameset.html
قبل از هر چیزی باید بگویم که اگر کسی می خواهد به متن روسی این داستان نگاهی بیندازد لینک زیر را ببیند :
متن روسی : http://www.klassika.ru/proza/gogol/shinel.txt
اگر هم کسی دوست دارد همزمان هم متن روسی را ببیند و هم با کلیک کردن بر روی کلمات روسی معادل آنها را به انگلیسی ببیند روی لینک زیر کلیک کند :
تفاوت اساسی این ترجمه ها در برگرداندن کلمه Шинель به پالتو و یا شنل است . که البته همان طور که گفتیم این کلمه در روسی در معنای نوعی پالتوی خاص به کار می رود و کلمه Плащ ( پلاش ) به معنی شنل ( Cape و یا Cloak ) است . حالا به این جملات از این دو نوع ترجمه دقت کنید :
ترجمه های گروه اول :
You must know that Akakiy Akakievitch's cloak served as
an object of ridicule to the officials: they even refused it the noble
name of cloak, and called it a cape .
ترجمه های گروه دوم :
You must know that Akakii Akakievich’s overcoat served as an object of ridicule to the officials: they even deprived it of the noble name of overcoat, and called it a kapota .
و معادل روسی این چند جمله :
Надобно знать,что шинель Акакия Акакиевича служила тоже предметом насмешек чиновникам; от нее отнимали даже благородное имя шинели и называли ее капотом.
همان طور که می بینید در ترجمه نوع اول برای کلمه шинель (شنل ) از معادل Cloak و برای کلمه капот ) کاپوت) از کلمه Cape استفاده شده است . و به همین ترتیب در ترجمه نوع دوم چنین معادلهایی داریم :
шинель= overcoat
капот= kapota
حالا اگر به فرهنگهای لغت روسی به انگلیسی مراجعه کنید ( به عنوان مثال فرهنگ لغت اوژگف ) می بینید که معادل کلمه капот کلمه روپوش یا عبا استفاده شده است . در ترجمه دوم به زیرکی به جای این کلمه از کلمه Kapota به معنی : long frock coat یعنی یک عبا یا کت بلند و دراز استفاده شده است . همان طور که می بینید این کلمه از زبان روسی وارد زبان انگلیسی شده و همان کارکرد مورد نظر گوگول را دارا می باشد . شاید دلیل این اختلاف نظرها دگردیسی ای باشد که کلمه шинель در طول زمان پیدا کرده . ولی هیچ شکی نیست که این کلمه در زبان روسی ( و در زمان گوگول ) به معنی نوعی پالتوی بلند بوده که در قسمت پشتش چین می خورده . و همان طور که دیدید ترجمه ای که از معادلهای Overcoat و Kapota برای کلمات متن اصلی استفاده کرده ترجمه بسیار موفق تری است ( مخصوصا انتخاب کلمه Kapota که واقعا فوق العاده است ) .
البته بین مترجمین انگلیسی زبان در استفاده از کلمه پالتو توافق نسبی وجود دارد . مثلا اگر شما در سایت Google کلمه Overcoat و Gogol را جستجو کنید چیزی در حدود یازده هزار لینک پیدا می شود و اگر همین کار را در مورد Cloak و Gogol هم انجام دهید در حدود هزار لینک . یعنی ارجاعات به پالتو در زبان انگلیسی یازده برابر بیشتر از ارجاعات به شنل برای این داستان نیکلای گوگول است .
حالا به عنوان حسن ختام برنامه!! جمله آخر این دو ترجمه را به فارسی بر می گردانیم :
1- آنها حتی عنوان والاگهر شنل را از لباسش دریغ کردند و قبا صدایش می زدند .
که روان ترش می شود : آنها حتی به جای عنوان والاگهر شنل ، به لباسش قبا می گفتند .
2- آنها حتی لباسش را از عنوان والا گهر پالتو محروم کردند و عبا صدایش می زدند . که راون تر این جمله هم می شود : آنها حتی به جای عنوان والاگهر پالتو ، به لباسش عبا می گفتند .
هنوز نه! هنوز درگیر ایم ...
سلام پیمان دو تا پست اخیرت خیلی کار جالب و خوبی بود ...یه جوری یه چیزائی یاد گرفتم ...سپاسگزارم
سلام:) من بالاخره شاخ غولو شکستمD: